Transplantologia - medycyna wyczynowa
Przeszczepianie narządów to jedna z najbardziej innowacyjnych i potrzebnych gałęzi medycyny – mówiono podczas odbywającej się w Warszawie sesji transplantologów, na której wykłady wygłosili profesorowie Ronald Kerman oraz Stanisław Stępkowski – obaj z wiodącego ośrodka transplantologicznego w Houston.
„Przeszczepy narządów są w Polsce stosowane od blisko 40 lat. W ubiegłym roku dokonaliśmy prawie 1100 przeszczepów nerek, 200 przeszczepów wątroby, 110 przeszczepów serca i – po raz pierwszy – trzech udanych przeszczepów płuca” – mówił prof Wojciech Rowiński z Warszawskiej Akademii Medycznej.
Przeszczepy są skutecznym i bezpiecznym sposobem, by pomóc osobom ze schyłkową niewydolnością narządów. Dokonuje się nawet jednoczesnego przeszczepu kilku narządów. Nie tylko ratują życie, ale i pozwalają na normalną pracę zawodową, co mimo dużych kosztów daje oszczędności budżetowe. Transplantologia wymusiła rozwój nauk podstawowych – zwłaszcza immunologii, a jej osiągnięcia zastosowano w innych dziedzinach medycyny”.
Co przyniesie dalszy rozwój transplantologii? Prof. Ronald Kerman liczy zwłaszcza na większe rozpowszechnienie przeszczepów od żywych dawców. W porównaniu z Polakami Amerykanie o wiele częściej dokonują przeszczepów rodzinnych, a nawet wśród przyjaciół czy kolegów z pracy – gdy komuś potrzebna jest np. nerka. „To zasługa odpowiedniej edukacji – zajmują się nią liczne organizacje społeczne zamieszczając ogłoszenia w prasie, radiu i telewizji”. Lepsza diagnostyka – wykrywanie przeciwciał, których obecność spowodowałaby odrzucenie – pozwoli zwiększyć odsetek udanych przeszczepów i lepiej wykorzystać dostępne narządy.
Potęga gospodarcza i naukowa krajów zachodnich, w tym USA to rezultat konsekwentnych nakładów oraz właściwej organizacji badań. Do dziedzin traktowanych priorytetowo należy właśnie transplantologia. Prof. Stępkowski liczy z kolei na nowe środki immunosupresyjne o mniejszych działaniach ubocznych. Będą unieczynniać jedynie zagrażające bezpośrednio przeszczepowi limfocyty, nie powodując innych zakłóceń. W The University of Texas Medical School w Houston przez długie lata prowadzono nad tym zagadnieniem prace i wyodrębniono naturalną substancję JAK3, która pozwala na bezpieczniejsze i mniej uciążliwe zapobieganie odrzuceniu przeszczepu. Trwają również badania nad wprowadzeniem pacjenta w stan długotrwałej tolerancji dla obcej tkanki.
W dalszej perspektywie możliwe powinno być hodowanie idealnie zgodnych tkankowo narządów do przeszczepów z komórek macierzystych pacjenta, rozwijających się w ciałach zwierząt. Natomiast techniczne protezy w rodzaju sztucznej nerki czy sztucznego serca będą stanowiły rozwiązanie przejściowe. Jednak nie wszystko będzie możliwe i nie wszystko powinno być wykonywane. Mimo buńczucznych zapowiedzi nikt nie zdecydował się na przeszczep twarzy, a z przeszczepami kończyn więcej jest kłopotów niż korzyści. Przeszczepy narządów płciowych – jądra czy macicy – są w Polsce zakazane prawnie i nie ma powodu tego zmieniać – mówił prof. Rowiński.(PAP)
